Borneo en het eiland Tioman

Van zondag 28 juli tot en met dinsdag 30 juli maken we een trip naar Batang Ai. Meer dan 250 kilometer dieper het land in naar een stuwmeer waar ons verblijf is, het Hilton Batang Ai Longhouse Resort. Onderweg bezoeken we het Orang Oetancentrum Semonggoh en in Batang Ai bezoeken we een longhouse. Sytse maakt daar een mooie panoramafoto met zijn telefoon, waar ik dankbaar gebruik van maak.

Om 06.30 sta ik onder de douche en na een prima ontbijt staat om 08.00 uur Lloyd voor de deur. We gaan vandaag eerst naar het Semonggoh Wildlife Centre om Orang Oetans te spotten die in het 740 hectare grote bos achter het centrum teruggezet zijn in de natuur, nadat ze zijn opgevangen omdat ze gewond, verweesd of in gevangenschap gehouden waren. Het centrum bestaat vanaf 1975 en is zo 'n succes dat momenteel het bos geen verdere uitbreiding van de Orang Oetanpopulatie meer aan kan. De opvang is daarom verplaatst naar het Matang Wildlife Centre, wat een onderdeel van het Kubah National Park is. Dit park ligt even ten westen van Kuching en is driemaal zo groot als Semonggoh. Om 09.00 uur worden de Orang Utans bijgevoed en een ranger staat met een soort Tarzanroep de dieren te lokken.

Als we met een behoorlijk aantal andere toeristen bij het platform staan te wachten duurt het even voordat er iets te zien is. Dan zien we in de verte wat bewegen, hoog in het bladerdak. De semi-wilde Orang Oetans maken graag gebruik van de opgehangen touwen om het voederplatform te bereiken. Dat geeft wel een beetje een dierentuingevoel, maar toch is het leuk. Verzekerd van het zien van Orang Oetans ben je ook niet, want als er genoeg fruit in de jungle is, dan blijven ze zomaar weg.

Met een lenigheid waar je jaloers van wordt, komt een Orang Oetan langs de touwen richting platform, steeds behoedzaam kijkend vanuit de bomen of de kust veilig is. Het levert leuke plaatjes op.

Eenmaal in de buurt van het platform wordt snel een greep gedaan in de emmer met fruit en weg is-tie weer.

Het platform trekt ook andere dieren aan. Ik kan een plaatje maken van een Prevost's Squirrel, een heel mooi gekleurde eekhoorn.

Na drie kwartier gaan we terug naar het beginpunt. Een grote zwarte-witte Common Tree Nymph Butterfly vliegt met langzame vleugelslagen hoog langs de boomkruinen. Ik probeer het vast te leggen, maar zie thuis niets meer dan een wazige afbeelding. De vleesetende bekerplanten (Nepenthes) zijn gemakkelijker te fotograferen.

Dan komt er nog een Orang Oetan in beeld. Ditmaal in de buurt van het platform bij de entree.

Ook hier zien we eerst wat beweging in de bomen verderop. Dan herhaalt het tafereel zich. Een Orang Oetan komt via de touwen behoedzaam, maar doelgericht op het platform af. Deze keer neemt de Orang Oetan meer de tijd en grijpt met drie handen wat fruit en klimt daarna op het gemak weer de bomen in, ondertussen af en toe een hap nemend.

We nemen nog een kijkje bij de hokken met krokodillen en laten voordat we weggaan Lloyd nog een foto van ons nemen onder het bord van het Semonggoh Wildlife Centre.

We komen na een uur rijden vanaf Semonggoh door de plaats Serian, waar elke dag markt is. De bevolking die voor het grootste deel uit Biduyah (Land Dayaks) bestaat en verder uit Iban, Chinezen en Maleisiërs, verkoopt lokale producten uit de jungle. Tegenwoordig zijn de marktkooplui ook veel afkomstig uit Kalimantan, het Indonesische deel van het eiland Borneo, dat slechts een aantal kilometers verderop over de grens ligt. Serian is vooral bekend om de Doerian, de stinkende vrucht met het zoete vruchtvlees.

Het is al vaker voorgekomen dat we een markt bezochten en het levert altijd veel kleurige plaatjes op, waarvan dan thuis een soort collage wordt gemaakt. Niet erg origineel, maar wel leuk om te doen.

Origineler werk doet Sytse die wordt gevraagd een kip te bra(n)den. Met enige schroom gaat hij aan de slag. De locals moeten er in ieder geval erg om lachen en Sytse uiteindelijk ook.

Voor 1 RM koop ik een paar gefrituurde crabkoekjes. De smaak is niet verkeerd, maar ik hoopte op iets knapperigs, maar de structuur is zacht en ook wat taai. Ik probeer ook aan de anderen iets te slijten, maar alleen Sytse wil het uitproberen. Hij heeft dezelfde ervaring als ik en een deel verdwijnt ergens in een afvalbak.

Jammergenoeg kun je niet alles proberen, maar ongetwijfeld zit er veel lekkers tussen al die aangeboden kleurrijke producten. Het levert in ieder geval sfeerplaatjes op. We kopen nog wat te drinken voor onderweg, rekenen het lage totaalbedrag contant af en stappen weer in het busje voor de volgende etappe.

Weer een uurtje verderop over de weg door de jungle ligt het dorpje Lachau met winkeltjes en eetgelegenheden. We stoppen hier voor de lunch. We eten noodles en nasi goreng, die beide verrukkelijke smaken. Als ik aan het einde af moet rekenen, dan blijkt het 32 RM te kosten, 8 euro dus voor vier borden met eten en een drankje erbij. Kom daar in Nederland maar eens om. Gina vond het ook heerlijk, ondanks het feit dat het opgediend werd op plastic bordjes. Daar heeft ze het niet zo op sinds onze eerdere reis naar Maleisië. In het winkeltje naast het restaurant kopen we nog wat cadeaus voor ons bezoek dat we morgen brengen aan een longhouse.

UIteindelijk komen we rond 16.00 uur aan bij het stuwmeer van Batang Ai. Vanaf het meldpunt bij de steiger hebben we een prachtig uitzicht over het meer. Er liggen twee boten klaar en wij stappen met onze spullen en die van Lloyd in de linker boot.

Zo 'n vaartochtje is bij de tropische temperaturen altijd lekker, zoals aan Caroline 's lichaamstaal is af te lezen. Na een kwartiertje varen zien we het Hilton Longhouse Resort al liggen op een eiland in het meer. De accommodaties zijn gebouwd in de vorm van longhouses en passen prima in de tropische omgeving.

Het resort heeft een mooi groot zwembad en al snel nemen we plaats aan de rand ervan op vier lekker luie ligbedden. We blijven er zitten totdat de zon bijna onder gaat en de tuinverlichting al is ontstoken. Het is heerlijk rustig en de temperatuur is zalig. Echt genieten dus.

Vanaf het terras aan de voorzijde van het resort heb je een mooi uitzicht op de zonsondergang. De kamers zijn in stijl ingericht en zijn lekker ruim. We gaan het hier wel een paar dagen uithouden.

's Avonds eten we prima van het buffet. Na afloop poolen we een paar potjes en leggen we nog een kaartje. Een enorme Butler-Moth (Lyssa Zampa) vliegt door de zaal en gaat tegen het plafond aan zitten. Voor een reisdag was deze dag erg geslaagd. Leukste uitspraak kwam van Gina. Zij haalde oude herinneringen op over Santa Barbara in Californië uit 2008. Ze zei tegen Caroline dat Erik toen in het zwembad met haar "vlinder ging slaan". We moesten er erg om lachen.

Maandag 29 juli sta ik al voor zeven uur op om te kijken of ik een paar vogels kan spotten. Ik start de morgen met een prachtige blik over het meer, waar sommige witte wolkjes als watten de bergtoppen bedekken.

De eerste vogel die ik zie is duidelijk een Buul-Buul. Hij zit veel te ver weg voor een mooi plaatje, maar op het bewijsplaatje zie ik later dat het gaat om een Red-Eyed of Cream-Vented Bulbul. Later nog maar eens het boekje erop na spitten. Een Oriental Magpie Robin zit bijna even ver weg, maar daar weet ik fotografisch nog iets van te maken. Dat lukt niet van de Black-Winged Flycatcher-Shrike en van de flowerpeckers. Op de terugweg zie ik nog een Cougal opvliegen en een Eurasian Tree Sparrow zit op een lamp. Deze mussen zijn hier tegenwoordig overal te zien. Het vogelen op zich staat nog op een laag pitje en het fotograferen van vogels helemaal.

Om 09.15 uur staan we na een goed ontbijt bij de steiger, waar we opgehaald worden door een Ibanlid met een longboat. De boten zijn tegenwoordig gewoon uitgerust met een buitenboordmotor. Het is rustig op het meer en af en toe laat ik mijn vingers op het water rusten, wat tot gevolg heeft dat de anderen nat gespetterd worden. Dat geeft niet want de zon schijnt al uitbundig en de temperatuur is prima.

Als we het longhouse bereiken, zien we talrijke bootjes liggen onderaan de heuvel waarop het longhouse is gebouwd.

De gekleurde longboats doen het goed op een foto denk ik, dus neem ik een aantal shots ervan. Dat de Iban zoveel mogelijk zelf dingen maken is duidelijk te zien aan de aanlegsteiger, misschien wat gammel, maar het werkt en daar gaat het om.

Aan het begin van het toegangspad naar het longhouse staat een beeld om de kwade geesten uit te bannen. Wij komen er zonder problemen langs, dus ...!

Het longhouse bestaat uit een rij kamers met een gezamenlijke overdekte veranda. Daarnaast is er ook nog een onoverdekte veranda waar ze bijvoorbeeld de was ophangen. Ze maken zelf de lange boten van hout en kippen houden ze in toom door ze met een touwtje aan hun poot vast te binden op de veranda.

Op de veranda vinden allerlei gezamenlijke activiteiten plaats, zoals houtsnijwerk en het boeten van de netten. Sommige stamleden hebben traditionele tatoeages. Schilden, ketttingen en manden die gereed zijn, worden tegen de muur opgesteld om te worden verkocht.

We mogen kijken in het huis van de chief. Hier zitten een aantal vrouwen op de grond eten klaar te maken. Ze zijn dat gezien hun soepele beenhoudingen beter gewend dan wij. Een schattig Iban-meisje speelt wat met een vergiet en kijkt verlegen toe.

We zijn met een aantal groepen tegelijk op bezoek en één van de gidsen neemt de leiding om de officiële ceremonie op te starten. Wij zitten in een grote kring en wachten af wat er gaat komen.

Een man in een traditionele outfit begint te dansen op Gamelanmuziek, maar niet nadat we eerst allemaal een glaasje zelfgebrouwen rijstwijn hebben gekregen. Ik doe voor de verandering gewoon mee.

De man danst erg geconcentreerd op de wat eentonige Gamelanmuziek. Ongetwijfeld zullen allerlei bewegingen betekenissen hebben, maar dat gaat langs ons heen. Daarna is het de beurt aan een vrouwelijk lid van de Ibanstam. Ik probeer intussen wat van de zelfgebrouwen sterke drank. De whiskey-achtige drank van rijst met 40% alcohol is best straf voor een niet-alcoholicus, maar ik drink het braaf op en heb er zowaar helemaal geen last van.

Tijdens de volgende dans moet Caroline een drankje aanbieden. De dans is blijkbaar een serieuze zaak, zo is aan het gezicht van de danser af te lezen.

Dan mogen we allemaal op de foto met de dansers en wordt er veel gelachen. Tenslotte bieden we allemaal onze cadeaus aan de (reserve -) chief aan.

Na afloop worden de ontvangen cadeaus verdeeld onder de Iban-stamleden. Zoals alles wordt ook dit gedeeld. De door ons vanuit Nederland meegebrachte shampoo en deodorant worden nieuwsgierig bekeken, maar men weet niet wat men er mee moet. Ook de kauwgom is hen niet bekend. Hopelijk slikken ze het niet door. Gelukkig legt één van de gidsen uit wat je met de cadeaus kan doen.

We krijgen nog een kwartiertje voordat we gaan eten en kijken nog wat rond. Dan wordt het eten opgediend in de woonkamer van de chief. We eten op de grond. Er is knapperige, vers gebakken vis, die ik erg lekker vind. Daarnaast is er kip, groenten, uien, ananas en watermeloen. Niet slecht voor een junglemaaltijd. Alleen de kip vindt niet zoveel aftrek. De kip is gewoon in mootjes gehakt en zo gebraden. Sytse en ik zijn de enigen die er nog een paar stukken van opeten. Gek genoeg laat Gina, die thuis werkelijk bijna alles lust, nu verstek gaan.

Na afloop van de lunch krijgen we een hanengevecht te zien. In de tussentijd dat we wachten op het begin fotografeer ik een paar libellen in de omgeving. De andere staan erbij op een manier van: "wat gaan we hier doen?" Nu moet gezegd worden dat er naast het longhouse nauwelijks iets te beleven valt, dus zo gek is die houding niet.

Hanengevechten zijn een traditie bij de Iban. Ze laten de hanen zonder messen aan hun poten vechten en er wordt ook niet op gewed. Toch wil niet iedereen van het gezelschap het zien. Eerst worden de koppen van de hanen langs elkaar gewreven en dan gaat het beginnen. Ze vliegen elkaar flink in de haren (veren). Na een treffen in drie ronden eindigt de strijd met een flink aantal verloren veren in een gelijkspel. Lloyd verloochend zijn achtergrond niet en geniet er zichtbaar van. De andere eigenaar houdt blijkbaar ook van zijn dier, want hij heeft zelfs een hanentatoe op zijn borst.

Na het hanengevecht gaan we schieten met een blaaspijp. Best wel toeristisch misschien, maar wel leuk om te doen, want dan weet je hoe moeilijk het is iets te raken. Caroline is de eerste die de geimproviseerde roos, die uit een dor blad bestaat op een stuk piepschuim, uiteindelijk weet te raken met één van haar twee pijlen.

Eén pijl in de roos!

Sytse doet het verdienstelijk maar kan Caroline niet evenaren. Zijn twee pijlen komen zo 'n 20 centimeter te kort voor het raken van de roos.

Gina staat als nummero zoveel niet te trappelen om haar mond aan de blaaspijp te zetten, maar uiteindelijk vertrekken er ook van haar twee pijltjes richting doel. Ze trekt er een beetje zuinig mondje bij, maar het resultaat is met dat van Sytse te vergelijken.

Als oudste van de groep doet de schrijver van dit verhaal het helemaal niet slecht en hij weet zelfs tweemaal de roos te vinden. Iets wat door slechts één andere toerist geëvenaard wordt.

Lloyd heeft ons vieren iets speciaals beloofd, maar nu er ook anderen bij zijn, vraagt hij aan ons of wij er bezwaar tegen hebben dat iedereen er getuige van is. Wij vinden het geen probleem en al snel komt een lokale jongen met een drietal schedels aangelopen. Een paar generaties terug waren de leden van deze stam nog koppensnellers. Deze schedels zijn de laatste gesnelde koppen en waren ooit van Japanse soldaten. Het is misschien luguber, maar voor hen was dit jarenlang een deel van hun cultuur.

Het is heerlijk weer als we om 14.00 uur bij het longhouse weer in het bootje stappen. Mooie witte cumuluswolken torenen hoog boven de warme, groene jungle uit.

Het is erg helder weer en het boottochtje is weer leuk. Wel valt het ons op dat er onderweg, behalve een eenzame stern in de verte, nauwelijks leven is te zien. Leven zit er ook niet meer in de verdronken bomen, die als doodsbidders in het stuwmeer uit het water steken.

Eenmaal op het resort trekken we snel onze zwemkleding aan en vermaken ons prima aan het zwembad. Met een aardbeienmilkshake erbij lukt dat zonder problemen.

Nog is het programma voor vandaag niet voorbij. Om kwart voor vijf is er nog een natuurwandeling rond het hotel. Er staan prachtige planten in de jungle met de meest aansprekende kleuren.

We komen ook nog bij een canopywalk. Altijd leuk en spannend. Het is niet zo 'n grote, maar het lopen erop is toch lastig, want alles deint op-en-neer en heen-en-weer.

Onze gids is een beetje verlegen lijkt het wel, maar gaandeweg krijgt hij de smaak te pakken en vertelt van alles en nog wat over het planten- en dierenleven in de jungle. Vlak naast het hotel hebben ze nog een educatieve tuin met verschillende planten- en boomsoorten.

Na het diner zijn er lekkere toetjes. Een paar Fruitbats hangen in een hoek en maken soms ineens een rondje door de eetzaal. Het zijn best flinke vleermuizen. Na afloop van het eten gaan Caroline en Sytse poolen. Ik neem het even later over van Caroline. Sytse en ik zijn aardig tegen elkaar opgewassen, dus het is spannend. Tenslotte leggen Gina en ik nog een kaartje onder het genot van een drankje. Het was een lange en erg leuke dag. Hoeveel vakantie kun je in één dag stoppen? Nou, wij erg veel!

Dinsdag 30 juli reizen we weer terug naar Kuching. We zouden om half negen al vertrekken en dan vroeg in de middag in het Harbour View Hotel zijn, waar geen zwembad is. We vragen Lloyd het programma aan te passen en pas de boot van 12.00 uur te nemen. We kunnen dan de gehele ochtend nog bij het zwembad vertoeven. Lloyd gaat er mee akkoord en dus genieten we nog wat langer van het resort met het mooie zwembad.

Vanochtend is een van de weinige ochtenden dat ik "uitslaap". Na de lange dag van gisteren vind ik het wel een keer lekker om niet voor zeven uur buiten te staan. Toch eten we rond half negen op het terras van het resort met uitzicht op de tuin waar een Emerald Dove rondscharrelt. Geen telelens bij me natuurlijk. Jammer!

Caroline en Sytse komen iets later en weldra zitten we aan de waterkant lekker te luieren. Het zonnetje is eerst nog wat verscholen, maar het duurt niet lang of het is stralend weer.

Het cappuccinoapparaat, dat een paar dagen kapot was, is weer gemaakt, dus snel twee kopjes besteld Helaas een beetje waterig, maar goed, het is warm, het lest de dorst en het ziet er wel gezellig uit.

We springen af en toe in het water om af te koelen en Gina en ik proberen zelfs te zwemmen.

Sytse en Caroline doen synchroon een salto en een duik. We hebben het zwembad aanvankelijk voor ons zelf en we vermaken ons dan ook prima.

Een bolk hadden we ook al eens in Thailand gedaan, maar ook in Maleisië is het een koud - in dit geval een nat - kunstje.

We nemen de boot van 12.00 uur naar de wal, waar ons busje staat. Er rijdt nog een andere gids mee, die blijkt ook vogelaar te zijn. Dat levert mij dus een paar leuke gesprekken op, maar niet zo zeer extra vogelsoorten, waarmee het nog steeds matig gesteld is.

We gebruiken de lunch weer in Lachau. Nu in een ander tentje. De noodles en de nasi smaken hier desondanks even goed. Voor 8 consumpties en vier bordjes eten betalen we nu 35 RM (8,75 euro), dus dat is niet veel.

Net na de lunch bezoeken we nog een peperplantage. Sytse wist niet beter of we gingen naar een "paper"plantage. Het Engels van Lloyd zorgde voor de verwarring. Er groeien niet alleen pepers maar ook limoenen.

De pepers worden geoogst als ze nog onrijp en groen of lichtrood zijn. Gedroogd levert het zwarte peper op, geweld met water barsten de vruchten open en dat levert witte peper op.

Lloyd is in zijn element als gids. Hij vertelt enthousiast het een en ander over de productie van peper.

Een overzichtje over de plantage levert heel wat peperbomen op, de een wat groter dan de andere. Het is overigens een takkenherrie op de plantage, want ze laten een versterker zwaluwgeluiden maken om zwaluwen te lokken naar de broedkorven, die aan een muur van een gebouwtje hangen, zodat ze de nesten kunnen verkopen voor consumptie. De lage gebouwtjes met golfplaten worden gebruikt voor het drogen van de peperkorrels.

We kopen nog een zakje zwarte peper en hebben voldoende peper voor de komende tien jaar denk ik. Sytse schrijft intussen in het gastenboek. Eigenlijk zouden we nog een bezoek brengen aan het Sarawakmuseum, maar wij - als rechtgeaarde cultuurbarbaren - slaan dat liever over. Lloyd had er verder geen problemen mee, het is onze vakantie, stelt hij.

We zijn om 18.30 weer in het Harbour View Hotel, geven Lloyd een tip en nemen afscheid van hem. We besluiten nog een keer bij James Brooke 's Bistro & Café te gaan eten. Het is er druk, maar we krijgen al snel een tafeltje buiten op het terras. Caroline neemt haar favoriete kippensoep met noodles, wij eten sweet and sour. Het is onze laatste avond in Sarawak, want morgen vliegen we naar Sabah. Dit deel van de vakantie is ons in ieder geval heel goed bevallen.